BIAŁORUŚ - DZIEŃ 1: Brześć, Różana, Kosów Poleski

Podróż rozpoczęliśmy wczesnym rankiem w Warszawie. Około południa znaleźliśmy się na przejściu granicznym Terespol-Brześć, gdzie minęliśmy granicę polsko-białoruską na Bugu. Pierwsze w moim życiu przekraczanie granicy z paszportem, wizą, deklaracją celną itp., choć trwało ponad dwie godziny, to jednak minęło bezproblemowo. 

Brześć to jedno z większych miast zachodniej Białousi, którego historia bardzo silnie związana jest z Polską. Najważniejszym zabytkiem miasta, jak i największą atrakcją turystyczną, jest XIX-wieczna Twierdza Brzeska wzniesiona w miejscu, gdzie Muchawiec wpływa do Bugu. Rozbudowa zespołu obronnego zakończyła się w 1915 roku. W czasach swojej świetności w skład Twierdzy wchodziło m.in: 14 fortów, 5 zespołów koszarowych, 36 baterii artyleryjskich i 7 prochowni, a całkowita długość linii obrony wynosiła 45 kilometrów. Największą rolę w historii Twierdza odegrała podczas napaści Niemiec na Związek Radziecki w 1941 roku. Dla upamiętnienia tych tragicznych wydarzeń, przechodząc przez bramę o nazwie "Gwiazda" (jej sklepienie uformowano w ogromną pięcioramienną betonową gwiazdę) usłyszeć można dźwięk metronomu, odgłos nadlatujących samolotów oraz komunikat o ataku wojsk niemieckich, którego dokonano z zaskoczenia. W centrum Twierdzy Brzeskiej, na terenie tzw. cytadeli, znajduje się kompleks pamięci "Twierdza-Bohater" składający się z trzech pomników: pomnika Pragnienie, 30-metrowego głazu z wyrzeźbioną ogromną twarzą żołnierza nazwanego Męstwo oraz 104-metrowego metalowego obelisku kojarzącego się z wbitym w ziemię gwoździem... Tuż obok wznosi się cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy zwieńczona tradycyjnymi złoconymi "cebulami". Ważnym miejscem  Twierdzy Brzeskiej jest ceglana Brama Chełmska. Na jej ścianie zewnętrznej widoczne są liczne ślady po kulach. W tym miejscu można poczuć atmosferę najbardziej zaciętych walk o obronę Twierdzy. Całość fortecy otoczona jest ruinami koszar, w których znajduje się m.in. Muzeum Obrony Twierdzy Brzeskiej.

Jednak Brześć to nie tylko twierdza. Warto przespacerować się zadrzewioną promenadą wzdłuż ulicy Gogola, czy posnuć się głównym deptakiem miasta - ulicą Sowiecką. Znajduje się tu pomnik 1000-lecia Brześcia. Jego oryginalność zapewnia dobór postaci, które umieszczono na monumencie. Wśród nich znaleźli się: Lew Sapieha, bezimienna Białorusinka w stroju ludowym, książę  Witold, żołnierz armii sowieckiej, Mikołaj Radziwiłł zwany Czarnym oraz nieznany kronikarz. Nad całością sceny góruje anioł trzymający w ręku krzyż... Przemierzając ulice Brześcia można chłonąć atmosferę miasta i powoli zapoznawać się z białoruską codziennością.

Przejeżdżając przez niewielkie miasteczko Różana koniecznie trzeba zobaczyć ruiny pałacu Sapiehów. Budowę rezydencji rozpoczęto w XVII wieku. Przez lata była wielokrotnie niszczona i odbudowywana. W czasach swojej świetności pałac musiał robić ogromne wrażenie. Wystarczy wspomnieć, że był to sześciopiętrowy budynek, przy czym dziedziniec znajdował się na wysokości czwartego piętra... Pierwsze trzy poziomy stanowiły spiżarnie, składy wina, kuchnie, pomieszczenia gospodarcze i pokoje dla służby. Do dziś zachował się fragment murów korpusu głównego oraz odnowiona brama, w której założono niewielkie muzeum. Z pałacem w Różanie wiąże się legenda, jakoby połączony był z pałacem Pusłowskich w oddalonym o około sześć kilometrów Kosowie Poleskim podziemnym tunelem.

Kosów Poleski to malownicze miejsce związane z Tadeuszem Kościuszko. Znajduje się tu zrekonstruowany dworek wraz z obejściem. Tereny te, zwane Mereczowszczyzną, trafiły w ręce rodziny Kościuszków w 1733 roku. To własnie w tym miejscu 1746 roku przyszedł na świat Tadeusz i to tu spędził 20 lat swojej młodości. W dworku zorganizowano ekspozycję poświęcono Kościuszce, a przed wejściem umieszczono głaz z tablicą upamiętniającą polskiego bohatera narodowego. W Kosowie Poleskim na uwagę zasługuje również wspomniany wyżej pałac Pusłowskich. Jest to neogotycka budowla wzniesiona w XIX wieku. Jej elementem charakterystycznym są ośmioboczne wieżyczki oraz ostrołukowe okna. Obecnie pałac jest przebudowywany i restaurowany.